Κύματα φωτός ΔΕΗ - 10 νέες βιντεοπαραστάσεις στην GNO TV

Διαδικτυακό Φεστιβάλ Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κύματα φωτός

Νέες βιντεοπαραστάσεις σε εμβληματικά τοπόσημα της ΔΕΗ
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γιώργος Κουμεντάκης

10 βιντεοπαραστάσεις για τον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Μεγαλόπολης
Από τις 23 Δεκεμβρίου 2025 δωρεάν στην GNO TV

Το διαδικτυακό φεστιβάλ Κύματα φωτός της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, σε συνεργασία με τη ΔΕΗ, σε καλλιτεχνική επιμέλεια Γιώργου Κουμεντάκη, παρουσιάζει την πρώτη σειρά site-specific βιντεοπαραστάσεων που αναφέρονται στον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Μεγαλόπολης.

Γύρω από τον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Μεγαλόπολης δημιουργήθηκε ένα διαπανεπιστημιακό / διακαλλιτεχνικό εργαστήριο, τη διοργάνωση του οποίου η Εθνική Λυρική Σκηνή ανέθεσε στο Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, με τη συμμετοχή οκτώ καλλιτεχνικών πανεπιστημιακών τμημάτων από ολόκληρη τη χώρα. Στο πλαίσιο του διαδικτυακού φεστιβάλ Κύματα φωτός, 20 νέοι καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές ομάδες από πανεπιστημιακά τμήματα ολόκληρης της χώρας εμπνεύστηκαν από τους εντυπωσιακούς χώρους του παλιού εργοστασίου της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη και δημιούργησαν για την GNO TV –την ψηφιακή πλατφόρμα της ΕΛΣ– 20 νέα site-specific ψηφιακά έργα σε μια σειρά από είδη που εντάσσονται στο ευρύτερο πεδίο των παραστατικών, εικαστικών και ψηφιακών επιτελέσεων. Στα έργα αυτά η μουσική και το σενάριο εμπνέονται από τους χώρους, την ιστορία και τους ανθρώπους που εργάστηκαν εκεί.

Στο πλαίσιο του εργαστηρίου που η Εθνική Λυρική Σκηνή ανέθεσε στο Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου συμμετείχαν φοιτητές και φοιτήτριες των παρακάτω τμημάτων: Τμήμα Μουσικών Σπουδών (ΕΚΠΑ), Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας), Τμήμα Πολιτισμού και Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας), Τμήμα Θεατρικών Σπουδών – Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας (Ιόνιο Πανεπιστήμιο – προπτυχιακό και μεταπτυχιακό) και Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.

Οι δέκα πρώτες βιντεοπαραστάσεις για τη Μεγαλόπολη θα είναι διαθέσιμες στην GNO TV από τις 23 Δεκεμβρίου 2025 έως και τις 23 Δεκεμβρίου 2028.

Η ΔΕΗ, πρωτοπόρος του εξηλεκτρισμού της Ελλάδας με τα εμβληματικά εργοστάσιά της, εξελίσσεται σε ενεργό φορέα πολιτισμού, προσφέροντας τους ιστορικούς της χώρους ως καμβά της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Με το διαδικτυακό φεστιβάλ Κύματα φωτός συμβάλλει στη μετατροπή των βιομηχανικών τοπόσημων σε ζωντανά σημεία αναφοράς ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, εκεί όπου η ενέργεια συναντά την τέχνη.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ 10 ΒΙΝΤΕΟΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ

Memories from the Factory | Αναμνήσεις από το εργοστάσιο
Απόστολος Αρμάγος – Τμήμα Μουσικών Σπουδών (ΕΚΠΑ)
Ο μουσικοσυνθέτης και σχεδιαστής ήχου Απόστολος Αρμάγος, μετά από επίσκεψή του στο εργοστάσιο της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, δημιούργησε ένα οπτικοακουστικό έργο με δικά του σκίτσα εναρμονισμένα απόλυτα με την πρωτότυπη μουσική του και τους ήχους που κατέγραψε στον χώρο.
To Memories from the Factory είναι ουσιαστικά συνδυασμός ενός πίνακα ζωγραφικής και μουσικής. Η ζωγραφιά αποκαλύπτεται σταδιακά σε ένα βίντεο τριάμισι λεπτών. Ο δημιουργός συνέλεξε φωτογραφίες και ήχους από τον χώρο που αποτέλεσαν έμπνευση για το έργο του. Σχεδιάζοντας σε ένα φύλλο χαρτί εικόνες από την επίσκεψή του και μετά την κατάλληλη επεξεργασία των ήχων του εργοστασίου, δημιουργεί μια μουσική που ντύνει το βίντεο. Με αυτόν τον τρόπο, έχοντας την ανάμνηση από τη Μεγαλόπολη, επιδιώκει μια παιδική ματιά μέσα από μια χειροποίητη σύνθεση αντιπροσωπευτικής εικόνας και πανέμορφης μουσικής.

Model Megalopolis / Μακέτα Μεγαλόπολις
Χρήστος Καλαμίδας – Τμήμα Πολιτισμού και Δημιουργικών Μέσων και Βιομηχανιών (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)
Το έργο αυτό αφορά τη δημιουργία μιας εικαστικής αναπαράστασης των πραγματικών εγκαταστάσεων της ΔΕΗ στην περιοχή της Μεγαλόπολης και παρουσιάζεται με τη μορφή μιας μακέτας. Η εν λόγω μακέτα έχει κατασκευαστεί με οικοδομικά υλικά που προορίζονταν για «σκραπ», όπως υπολείμματα χάλυβα. Πρόκειται για υλικά που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς να υποστούν επεξεργασία. Τα υλικά αυτά αναδεικνύονται μέσω μιας νέας εναλλακτικής προσέγγισης που αναδιαμορφώνει την αξία τους, εμπνευσμένη από το μεταμοντέρνο κίνημα τέχνης arte povera. Η βιομηχανική (industrial) όψη της μακέτας, σε συνδυασμό με τα κάρβουνα που έχουν καλύψει τον χώρο περιμετρικά της βάσης της, παραπέμπει άμεσα στην εικόνα ενός εργοστασίου λιγνίτη, όπως είναι οι εγκαταστάσεις της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη. Το έργο παρουσιάζεται οπτικοακουστικά προβάλλοντας τη μακέτα σε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο περιβάλλον, όπου καπνός αναδύεται από τις καμινάδες της με συνοδεία μιας ηχητικής μείξης βιομηχανικών θορύβων, αλλά και θορύβων που παράγονται κατά την καύση υλικών, όπως το κάρβουνο και ο λιγνίτης. Είναι ένα χειροποίητο έργο που παρουσιάζει διαφορετικά τον τρόπο θέασης και πρόσληψης της εικόνας αυτού του ιστορικού εργοστασίου.

A Flower Wonders Wandering / Ένα λουλούδι αναρωτιέται περιπλανώμενο
Ξένια Σεραφειμίδου – Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών (ΠΑΠΕΛ)
Το εσωτερικό του εργοστασίου της ΔΕΗ στη Mεγαλόπολη αποτελεί το σκηνικό που πλαισιώνει το έργο. Τα στοιχεία του χώρου ενσωματώνονται σε αυτό το σκηνικό αποκτώντας συμβολική χροιά, με σκοπό να αποτυπωθεί η προσπάθεια του ατόμου να απαντήσει στις απορίες που του δημιουργούνται και να κατανοήσει την πολυπλοκότητα του κόσμου που το περιβάλλει. Στιγμιότυπα αυτής της διαδικασίας καταγράφονται μέσα από την εναλλαγή αργών και γρήγορων κινήσεων της μορφής που περιπλανιέται στον χώρο. Η συνεχής παρουσία της φύσης στην πορεία του ανθρώπου επισημαίνεται μέσω της μάσκας του λουλουδιού και του ήχου των πουλιών. Ιδιαίτερο ρόλο στο έργο κατέχει η τηλεφωνική συσκευή, που προσδιορίζει την αρχή και το τέλος αυτής της εσωτερικής αναζήτησης, υπογραμμίζοντας τη βαθιά ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία.

Oppidum Magnum | Μεγαλόπολις (ή «Η Μεγάλη Πόλη»)
Βίκτωρ Μαστέλα – Τμήμα Μουσικών Σπουδών (ΕΚΠΑ)
Το Oppidum Magnum εξερευνά έναν μετα-αποκαλυπτικό, βιομηχανικό κόσμο ηχητικά. Μέσα από τη συλλογή ακατέργαστων μηχανικών ήχων και «οργανικής» ηχώς του παρελθόντος, παρουσιάζεται μια απόκοσμη ομορφιά που αποκαλύπτεται μέσω της εγκατάλειψης. Το έργο συνδυάζει ηλεκτρονικά και ακουστικά στοιχεία, δημιουργώντας μια καθηλωτική οπτικοακουστική εμπειρία που καλεί τους ακροατές να σκεφτούν την ένταση ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση και τον αντίκτυπο της βιομηχανίας στον πλανήτη.
Στόχος είναι να αφυπνίσει το κοινό σε μια πιο προσεκτική ακρόαση, αναδεικνύοντας τον αφανισμό όχι μόνο του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και των ήχων της ύπαρξης. Το οπτικό μέρος προκαλεί τον θεατή με έντονη παραμόρφωση εικόνων, δημιουργώντας μια ενόχληση που τον αναγκάζει να επανεξετάσει την οπτική του κυριαρχία. Το Oppidum Magnum εξετάζει τι αφήνει πίσω της η βιομηχανία και πώς η καλλιτεχνική έκφραση μπορεί να διερευνήσει αυτά τα σημάδια της απουσίας, φέρνοντας τους θεατές αντιμέτωπους με τα ερωτήματα της παγκόσμιας περιβαλλοντικής παρακμής.

Ηλεκτρικές αναπολήσεις / Industrial Echoes
Χριστίνα Γεωργίου – Τμήμα Μουσικών Σπουδών (ΕΚΠΑ)
Ηλεκτρική αναπόληση. Μια ακουστική διαδρομή μέσα στους διαδρόμους του ατμοηλεκτρικού σταθμού της Μεγαλόπολης. Ο ήχος ζωντανεύει τη μνήμη του αφηγητή ανασύροντας στιγμές από ένα μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς. Οι ήχοι της ηλεκτρικής ενέργειας τονίζουν τη συνεισφορά του εργοστασίου στην εξάπλωση του αγαθού της ενέργειας στη χώρα μας και τη συμβολή του στην ανάπτυξη και την ευημερία της. Συνδυάζονται με ήχους από τον ίδιο τον σταθμό και μαζί με τη φωνή του αφηγητή προσκαλούν τον ακροατή σε ένα ταξίδι στον χώρο και τον χρόνο. Προβάλλονται σκηνές και στιγμές από τη λειτουργία του και περιγράφονται κάποιες από τις προκλήσεις που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι εκεί, υπογραμμίζοντας τη σημασία του εργοστασίου και την ανάδειξή του σε σημείο αναφοράς ενός τόπου που δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος.

Lighting the Memories | Φωτίζοντας τις αναμνήσεις
Άννα Φρεγγίδου – Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών (ΠΑΠΕΛ)
Το έργο Lighting the Memories εστιάζει στη μετάβαση από τη λειτουργία στην απόλυτη απενεργοποίηση. Σε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία από το παρελθόν, μικρά παιδιά παρατηρούν με περιέργεια τις κολόνες ρεύματος ενός εργοστασίου που σίγουρα είχε αλλάξει τις ζωές τους.
Σήμερα, με την τεχνολογία να έχει εξελιχθεί, το εργοστάσιο φτάνει στο τέλος του. Αυτή η απενεργοποίηση δεν αφορά μόνο τη λήξη λειτουργίας ενός κτιρίου, αλλά και τη διάλυση ολόκληρων ομάδων που, μετά από χρόνια συνεργασίας, ξαφνικά διασκορπίζονται. Πώς νιώθει άραγε κάποιος που αφιέρωσε τη μισή του ζωή σε αυτόν τον χώρο, όταν κλείνει πίσω του την πόρτα για τελευταία φορά;
Το έργο προσπαθεί να αποτυπώσει αυτή τη μελαγχολική μετάβαση, εστιάζοντας στα φώτα που σβήνουν σταδιακά και στα μηχανήματα που σταματούν. Οι εικόνες συνοδεύονται από ηλεκτρικούς ήχους μηχανών, συναγερμών, βημάτων και φωνών που αντηχούν στον κενό χώρο. Στο τέλος, ακούγεται ο χαρακτηριστικός ήχος μιας μονάδας που κλείνει, αντίθετα με την ανάμνηση της φωτογραφίας που ποτέ δεν σβήνει.

Homo S Cape
Αντώνης Βολανάκης – Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πατρών
Η συλλογική πρόταση του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών με τίτλο Homo S Cape είναι ένα οπτικοακουστικό έργο διάρκειας δέκα λεπτών. Η θεματική του είναι η ανθρώπινη εξέλιξη, επηρεασμένη από ένα είδος θεατρικού αυτοσχεδιαστικού παιχνιδιού ονόματι LARP (Live Action Role-Playing). Αποσκοπεί στον επαναπροσδιορισμό του βιομηχανικού χώρου της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, μέσω ενός φαντασιακού παιχνιδιού. Η πρότασή μας έχει βασιστεί στο βιβλίο Homo Deus του Γιοβάλ Νόα Χαράρι σχετικά με την εξελικτική-περιβαλλοντολογική επανάσταση. Στο πλαίσιο της έρευνας αναζητήσαμε θεματικές όπως: η παραγωγή ενέργειας, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), η οικολογική καταστροφή, οι περιβαλλοντολογικές εκθέσεις, το ρήγμα φύσης και ανθρωπότητας, ο σκοτεινός τουρισμός (dark tourism), η έννοια του τοπόσημου / μνήμης και τα έμφυλα στερεότυπα. Πρόθεση του έργου Homo S Cape είναι να συζητήσει και να θέσει ερωτήματα σχετικά με την τέχνη και τον χώρο, δημιουργώντας μια ουσιαστική εμπειρία που θα γεφυρώσει τη φαντασία, την τέχνη και τα σύγχρονα ζητήματα.

AYTOMATA / AUTOMATA
Άντρεα Διογένους, Αριάδνη Πολυχρονάκη – Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών (ΠΑΠΕΛ)
Η βιντεοπαράσταση αφηγείται την ιστορία ξεχασμένων γυναικείων σωμάτων σε ένα εγκαταλελειμμένο ανδροκρατούμενο εργοστάσιο. Σαν να έχει παγώσει ο χρόνος, αυτά τα σώματα κινούνται σιωπηλά σε χώρους όπου κάποτε υπήρχαν άνθρωποι, αναζητώντας κάτι μέσα σε αυτό το άγνωστο μέρος. Το βίντεο αποτυπώνει μια μέρα στο εργοστάσιο που επαναλαμβάνεται σαν την Ημέρα της Μαρμότας, αντικατοπτρίζοντας την επαναλαμβανόμενη ρουτίνα ενός εργαζόμενου μέσα από αυτά τα ξεχασμένα σώματα.

Just Transition | Δίκαιη μετάβαση
Χαρίκλεια (Χάρη) Μαρίνη, Κωνσταντίνα Καΐκα – Τμήμα Μουσικών Σπουδών Ιονίου Πανεπιστημίου (μεταπτυχιακό)
Η καταγραφή της περφόρμανς in situ Just Transition στο εργοστάσιο ΑΗΣ της Μεγαλόπολης παρουσιάζει την καλλιτεχνική δράση που συναντά την κοινωνική πραγματικότητα, ενσωματώνοντας στοιχεία επιτέλεσης και τεχνικές βιντεοτέχνης. Ο χώρος του εργοστασίου μετατρέπεται σε έναν πολυδιάστατο καμβά που αφηγείται την ιστορία της λιγνιτικής και βιομηχανικής κληρονομιάς, καθώς και τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις του εργοστασίου. Μέσα από πολυμεσικά στοιχεία, φωτογραφίες, αντικείμενα, ηχοτοπία και μαρτυρίες, υπογραμμίζεται η συλλογική μνήμη των εργαζομένων και των κατοίκων.
Τα οπτικοακουστικά μέσα, τα αντικείμενα και οι σωματικές δράσεις στον χώρο παρουσιάζουν το αποτύπωμα της λειτουργίας του εργοστασίου, της διακοπής, της μετάβασης καθώς και της σταδιακής ερήμωσης της Μεγαλόπολης. Η καλλιτεχνική παρέμβαση εστιάζει στη μετάβαση και στη βιομηχανική κληρονομιά. Το βίντεο αποτυπώνει τη συναισθηματική ένταση της επιτέλεσης, αναδεικνύοντας τη σημασία της κοινότητας και της ανταλλαγής εμπειριών σε μια εποχή αλλαγών.
Το έργο δημιουργήθηκε υπό την επιμέλεια του Τμήματος Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου, στο πλαίσιο του μαθήματος «Επιτελεστικές παρεμβάσεις» του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Οπτικοακουστικές τέχνες στην ψηφιακή εποχή».

XΘΟΝΙΑ / CHTHONIA
Λένα Δελαβία – Τμήμα Παραστατικών και Ψηφιακών Τεχνών (ΠΑΠΕΛ)
Εκεί που η παλιά τεχνολογία πεθαίνει χτίζονται καινούρια ανθρώπινα επιτεύγματα. Οι απορίες που δημιουργούνται αντικρίζοντας τον χώρο είναι οι εξής: Και τώρα τι θα γίνει; Θα πάρει κάποια άλλη μορφή, πιο hi-tech; Ο άνθρωπος πού βρίσκεται σε όλο αυτό; Ειδικά η γυναίκα. Στο εργοστάσιο δούλευαν μόνο άνδρες. Η θηλυκή ενέργεια δεν υπάρχει πουθενά. Θα ήθελα να την προσθέσω στον χώρο με επιρροές από αυτόν. Μια θηλυκή ενέργεια χθόνια που αφήνει τα ίχνη της, τα οποία δημιουργούνται από τον χώρο που διασχίζει. Η ενέργεια αυτή γίνεται η ίδια installation σε έναν στατικό, ακίνητο, νεκρό τόπο, αφήνοντας το αποτύπωμά της που τόσα χρόνια έλειπε. Η αναπαράσταση πραγματοποιείται σε συγκεκριμένα σημεία στον χώρο.
Η GNO TV, η οποία αποτελεί έναν νέο άξονα προγραμματισμού της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, δημιουργήθηκε και λειτουργεί με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) (www.SNF.org) για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής εξωστρέφειας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Η ΕΛΣ επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού

Χορηγός Διαδικτυακού Φεστιβάλ ΕΛΣ Κύματα φωτός: ΔΕΗ

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ & Ιδρυτικός Δωρητής GNO TV: Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ)