Η τέχνη του ρυθμού

Μέγας Δωρητής Εκπαιδευτικών & Κοινωνικών Δράσεων ΕΛΣ

Η υλοποίηση του προγράμματος εντάσσεται στο πλαίσιο της Πράξης Περιφερειακό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Ένταξης Περιφέρειας Αττικής – Social Network Αττική, με κωδικό ΟΠΣ (MIS) 6001401, που χρηματοδοτείται από πόρους του ΕΚΤ+ του Προγράμματος «ΑΤΤΙΚΗ 2021-2027».

Η καλλιτεχνική περίοδος 2025/26 υποδέχεται το καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα μουσικής, ρυθμού και κοινοτικής έκφρασης με τον τίτλο Η τέχνη του ρυθμού για ενήλικες άνω των 18 ετών που επιθυμούν να εξερευνήσουν την τέχνη του ρυθμού μέσα από το τραγούδι και την εκτέλεση κρουστών οργάνων (μπεντίρ). Το πρόγραμμα, μετά από εννέα χρόνια συνεχούς παρουσίας και ανάπτυξης στην Κρήτη και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, εγκαινιάζει φέτος τη συνεργασία του με την ΕΛΣ και ανοίγει έναν νέο κύκλο «ρυθμικών» δράσεων στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της νέας σεζόν θα πραγματοποιηθεί σειρά εργαστηρίων που θα οδηγήσει σε μια πρωτότυπη παράσταση μουσικού θεάτρου τον Μάιο του 2026 στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ.

Η τέχνη του ρυθμού αποτελεί ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα που εντάσσει τον ρυθμό και τη μουσική, με αφετηρία την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στον πυρήνα μιας ευρύτερης καλλιτεχνικής και κοινωνικής εμπειρίας. Η μεθοδολογία του προγράμματος βασίζεται στη βιωματική γνώση και στη σύσταση συνεργατικών κοινοτήτων, με στόχο την ανάπτυξη της μουσικής αντίληψης, της ρυθμικής ικανότητας και της προσωπικής δημιουργικότητας των συμμετεχόντων/ουσών. Επιδιώκει να ενισχύσει τη μουσικότητα, την προσωπική ευημερία, την ψυχική ενδυνάμωση, καθώς και την κοινωνική συνοχή και ευαισθησία. Μέσα από την καλλιτεχνική πράξη προσφέρει εργαλεία αυτοδιαχείρισης του άγχους, βελτίωσης της επικοινωνίας, ανάπτυξης αυτοπεποίθησης και ενίσχυσης της συλλογικότητας. Το πρόγραμμα Η τέχνη του ρυθμού συνδέεται με την υγεία, την ευημερία, την αλληλεγγύη και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, ενώ παράλληλα λειτουργεί ως ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης ενηλίκων, που αξιοποιεί τη μουσική και τις τέχνες ως καταλύτες διά βίου μάθησης, προσωπικής εξέλιξης και κοινωνικής ένταξης. Ιδιαίτερα ωφελούμενες ομάδες οι φοιτητές μουσικής, θεάτρου και γενικής εκπαίδευσης, οι εκπαιδευτικοί μουσικής και γενικής παιδείας, οι μουσικοί, οι ενήλικες 65+, τα άτομα με αναπηρία, οι φροντιστές/στριες.

Για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα δεν απαιτείται πρότερη μουσική γνώση. Απευθύνεται σε όσα ενήλικα άτομα επιθυμούν να εξερευνήσουν την τέχνη του ρυθμού τόσο για εκπαιδευτικούς σκοπούς –όπως η αξιοποίηση εργαλείων σε διδακτικό πλαίσιο και η καλλιέργεια της σχέσης με τον ρυθμό– όσο και με στόχο τη συμμετοχή σε μια μουσική ομάδα, όπου η έκφραση, η εκτόνωση και η δημιουργική σύνθεση αποτελούν τους βασικούς πυλώνες μιας κοινότητας μουσικής δημιουργίας.

Λίγα λόγια για το πρόγραμμα

Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε από τον Γιάννη Παπατζανή και υλοποιήθηκε για πρώτη φορά κατά το ακαδημαϊκό έτος 2017/18 σε Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο, ενώ πλέον έχει επεκταθεί και σε Ιεράπετρα, Άγιο Νικόλαο και Σητεία. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την Περιφέρεια Κρήτης και τους έξι Δήμους του νησιού σε συνεργασία με το Εργαστήρι Θεάτρου-Κινηματογράφου-Μουσικής του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης. Επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο επίκουρος καθηγητής Θεατρολογίας Εμμανουήλ Σειραγάκης. Σημαίνουσας σημασίας είναι η συνεργασία σε ερευνητικό και συμβουλευτικό πλαίσιο με το Εργαστήρι Ψυχολογίας και Ειδικής Αγωγής του ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Κρήτης, με επιστημονικό υπεύθυνο τον καθηγητή Ψυχολογίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα της Σχολής Ηλία Κουρκούτα, για τη συμβουλευτική / επιστημονική καθοδήγησή του. Στην Κρήτη υλοποιείται από το Εργαστήριο Θεάτρου-Κινηματογράφου-Μουσικής του Τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και έχει συμπληρώσει επτά χρόνια ανελλιπούς και συστηματικής δραστηριοποίησης. Η δραστηριότητα αυτή συνεχώς ανανεώνεται και επεκτείνεται στους τέσσερις νομούς της Κρήτης (Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Άγιο Νικόλαο, Ιεράπετρα και Σητεία) και αποτελεί την πιο εξωστρεφή, μαζική και επιτυχημένη πρωτοβουλία σύνδεσης του Πανεπιστημίου Κρήτης με τους τοπικούς φορείς αυτοδιοίκησης (Περιφέρεια Κρήτης και Δήμοι).

Στο πρόγραμμα έχουν συμμετάσχει ήδη περισσότερα από 3.000 άτομα, στην πλειονότητά τους εκπαιδευτικοί Γενικής και Ειδικής Αγωγής όλων των ειδικοτήτων, φοιτητές του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Πολυτεχνείου Κρήτης, καθώς και επαγγελματίες υγείας. Επιπλέον, κατά το ακαδημαϊκό έτος 2023/24, συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση κοινωνικών δομών, υλοποιήθηκε επίσης σε κέντρα πρόληψης, παιδικά χωριά SOS, σε Τμήματα Κοινοτικής Φροντίδας – Ανοικτής Προστασίας Ηλικιωμένων, στην Περιφερειακή Ένωση Τυφλών Κρήτης και σε νοσηλευτές του Βενιζελείου Νοσοκομείου.

Οι εν λόγω φορείς συνεργασίας είναι οι εξής:

• Σύλλογος «Ευ Ζω με τον καρκίνο»
• Εταιρεία Alzheimer και Υγιούς Γήρανσης Ηρακλείου «Αλληλεγγύη» στο Ηράκλειο
• Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Χανίων
• Φορείς με κοινωφελή χαρακτήρα στην Κρήτη όπως ο Σύλλογος Ορίζοντας, ΚΗΦΑΠ Μεγαλόχαρη, ΚΗΦΑΜΕΑ, ΕΛΕΠΑΠ
• Κέντρο Ημέρας Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών
• ΣΥΛΛΟΓΟΣ ASPERGER
• Συνάνθρωπος Ομάδα Στήριξης και με το Τμήμα Τρίτης Ηλικίας
• Κέντρο Κοινότητας της Κοινωνικής Υπηρεσίας του Δήμου Ρεθύμνου
• Κοινωνικό Φαρμακείο του Δήμου Ηρακλείου.