Κάρμεν

Μέγας Δωρητής ΕΛΣ

Χορηγός παράστασης

Στο πλαίσιο του θεματικού άξονα της σεζόν 2025/26, η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την πιστή αναβίωση της παγκόσμιας πρώτης παρουσίασης της Κάρμεν που δόθηκε το 1875 στην Οπερά Κομίκ του Παρισιού. Μέσα από μια πολυετή έρευνα στο βιβλίο σκηνοθεσίας και τα σχέδια κοστουμιών και σκηνικών της επεισοδιακής πρεμιέρας του έργου που έμελλε να γίνει μια από τις πιο δημοφιλείς όπερες όλων των εποχών, το Κέντρο της Γαλλικής Ρομαντικής Μουσικής Palazzetto Bru Zane πραγματοποίησε μια μοναδική αναδημιουργία εκείνης της παγκόσμιας πρώτης παράστασης του έργου, με τα εντυπωσιακά ιστορικά σκηνικά και κοστούμια – αυτά ακριβώς που είχε επιβλέψει ο ίδιος ο Ζωρζ Μπιζέ πριν από 151 χρόνια.

Η δημοφιλέστερη όπερα του γαλλικού ρεπερτορίου –σύμβολο του έρωτα και της ελευθερίας–, μια από τις πλέον εμβληματικές όπερες, εξακολουθεί να προκαλεί σήμερα όπως και όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στο Παρίσι. Μέσα στα 151 χρόνια ζωής αυτού του έργου, οι εκατοντάδες δημιουργοί που ανέλαβαν να το ανεβάσουν έχουν επιχειρήσει τα πάντα, από ακαδημαϊκές και παραδοσιακές προσεγγίσεις έως παραγωγές που έχουν αποδομήσει πλήρως το πνεύμα της όπερας. Στην εποχή μας ίσως το πιο επαναστατικό και απροσδόκητο βήμα για την Κάρμεν είναι η ανακάλυψη της αρχικής σκηνοθεσίας, των σκηνικών και των κοστουμιών. Μια τέτοια απόπειρα δεν ισοδυναμεί με μουσειακή προσέγγιση, αλλά αντιθέτως συνιστά μια νέα ανακάλυψη της πρώτης νεότητας της Κάρμεν. Αν και σήμερα μοιάζει παράδοξο, τον 19ο αιώνα δεν υπήρχε καν η έννοια του σκηνοθέτη στην όπερα και οι παραστάσεις των έργων της λυρικής τέχνης ανέβαιναν βασιζόμενες στις οδηγίες του συνθέτη. Από το 1830 και μετά, εκτός από την παρτιτούρα, τα ανεβάσματα των οπερών σε διαφορετικά λυρικά θέατρα άρχισαν να έχουν ως οδηγό τις σημειώσεις του εκάστοτε διευθυντή σκηνής, καθώς και τα σχέδια σκηνικών και κοστουμιών του πρώτου ανεβάσματος. Το βιβλίο σκηνής, που αργότερα ονομάστηκε βιβλίο σκηνοθεσίας, παρείχε πληροφορίες για τη θέση των σκηνικών, τις εισόδους και την κίνηση των πρωταγωνιστών και της χορωδίας, τη χρήση των βοηθητικών ηθοποιών κ.ά.

Βάσει αυτών των πολύτιμων αρχειακών υλικών και των σκίτσων που δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες της εποχής, η δημιουργική ομάδα –αποτελούμενη από τον σκηνοθέτη Ρομάν Ζιλμπέρ, τον σκηνογράφο Αντουάν Φονταίν, τον ενδυματολόγο Κριστιάν Λακρουά, τον χορογράφο Βενσάν Σαγέ και τον φωτιστή Ερβέ Γκαρύ– ανέλαβε το δύσκολο έργο της επαναδημιουργίας της πρώτης Κάρμεν, με την εκ νέου ανακάλυψη των χαρακτήρων του έργου και τη αναπαράσταση της σκληρότητας της ιστορίας του έργου – κάτι που το κοινό καμιά φορά λησμονεί λόγω της μοναδικής ομορφιάς της μουσικής. Η Κάρμεν μιλάει για την υπεράσπιση της ελευθερίας της ηρωίδας του έργου και του δικαιώματός της να επιλέγει η ίδια ερωτικούς συντρόφους και όχι να την επιλέγουν αυτοί. Καθώς αποτελεί απειλή για κοινωνίες ανδροκρατούμενες και πατριαρχικές, μόνη λύση μοιάζει να είναι η εξόντωσή της. Κάτι που αναλαμβάνει ο ερωτευμένος και «προδομένος» Δον Χοσέ.

Για την Κάρμεν η ΕΛΣ έχει εξασφαλίσει μεγάλους σταρ της όπερας, πρωταγωνιστές που διαπρέπουν διεθνώς και σπουδαίους Έλληνες τραγουδιστές. Τον ρόλο του τίτλου θα μοιραστούν η διαπρεπής Γαλλίδα μεσόφωνος Γκαέλ Αρκέζ, η οποία έχει ερμηνεύσει τον ρόλο στις σημαντικότερες σκηνές της Ευρώπης, η σοπράνο της ΕΛΣ Τσέλια Κοστέα, η οποία θα ντεμπουτάρει στον ρόλο της ηρωίδας του Μπιζέ, και η Μαρίνα Βιόττι, η βραβευμένη με Γκράμμυ εξαίρετη Γαλλοελβετίδα μεσόφωνος με τη μεγάλη πορεία στην όπερα, την οποία το διεθνές κοινό θαύμασε στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού να ερμηνεύει τόσο τη «Χαμπανέρα» όσο και ένα χέβι μέταλ κομμάτι. Δον Χοσέ ο σταρ τενόρος Τσαρλς Καστρονόβο –ένας από τους πιο επιτυχημένους τενόρους των τελευταίων δεκαετιών– και ο εξαίρετος τενόρος Αντρέα Καρέ, τον οποίο το ελληνικό κοινό θαύμασε στην πρόσφατη Μπαττερφλάι της ΕΛΣ στο Ηρώδειο.